در بخش قبل در مورد بوم مدل کسب و کار صحبت کردیم و 9 قسمت مختلف بوم مدل کسب و کار که منطق و چگونگی کسب درآمد هر شرکت را نشان می‌دهد، توضیح دادیم. در این مقاله به توضیح مزایای طراحی بوم کسب و کار و انواع الگوهای آن می‌پردازیم.
مزایای طراحی بوم مدل کسب و کار
- همسوسازی اعضای تیم: این تابلو به همه اعضا کمک می‌نماید تا اهمیت نقش خود و وابستگی‌های متقابل را درک نمایند و حتی مانع از ایجاد سوءتفاهم می‌شود.
- همسویی کارکنان کلیدی در تعیین اهداف مشترک و اولویت‌های استراتژیک.
- کمک به ارزیابی سرمایه‌گذاران.
- شفاف‌سازی مدل کسب و کار.
- شناسایی مدل کسب و کار فعلی و نوآوری در آن.
- ساختاردهی مجدد به زنجیره ارزش.
انواع الگوهای مدل کسب و کار:
برای اجرای هر کسب و کاری، به یک مدل و الگو نیاز است. در این هنگام بهترین کار این است که به جای طراحی یک مدل نو و جدید، از الگوهای از پیش تعیین‌شده استفاده کنیم. پس از شناخت الگوهای پایه می‌توانیم یکی از آن‌ها و یا ترکیبی از دو یا چند الگو را برای کسب و کار خود انتخاب کرده و به کار ببریم. از دیدگاه الکساندر استروالدر 5 نوع مدل وجود دارد که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم:
- مدل کسب و کار تفکیکی (UnBundling Business Models)
- مدل کسب و کار دنباله‌دار (The Long Tail Business Model)
- مدل کسب و کار پلتفرم‌های چندوجهی (Multi Sided Platforms)
- مدل کسب و کار رایگان (Free as a business model)
- مدل کسب و کار باز (Open business model)
مدل کسب و کار تفکیکی به این معناست که کسب و کارها در 3 دسته کاملا متفاوت قرار می‌گیرند:
- کسب و کارهای ارتباط با مشتری: بخشی که در آن به جستجو، جذب، حفظ و ارتباط با مشتری می‌پردازید.
- کسب و کارهای نوآوری محصول: این بخش مربوط به طراحی و توسعه‌ی محصولات و خدمات جذاب و کاربردی است که بین شما و رقبا تمایز ایجاد می‌کند.
- کسب و کارهای زیرساختی: وظیفه‌ی این بخش ساخت پلتفرم‌هایی برای انجام وظایف تکراری با حجم بالاست.
الگوی دنباله‌دار
در این مدل، تمرکز بر تعداد زیادی از محصولاتی است که به میزان اندکی به فروش می‌رسند. در واقع در این مدل به جای فروش محصولات با تنوع کم به مخاطبان زیاد و گسترده، بر فروش تعداد متنوعی از محصولات به مخاطبان خاص و محدود تمرکز می‌کنیم.
پلتفرم‌های چندوجهی
در این مدل، کسب و کار دو یا چند گروه مجزا و در عین حال به هم وابسته از مشتریان را دور هم جمع می‌نماید و نقش واسطه را ایفا می‌کند. ارزش آفرینی پلتفرم چندوجهی از طریق مرتبط نمودن گروه‌ها است. پلتفرم‌های چند وجهی، تنها در صورتی برای یک گروه از کشتریان ارزشمند است که گروه دیگر نیز حضور داشته باشد. مانند اپلیکیشن‌های سفارش غذا یا اپلیکیشن‌های حمل و نقل.
مدل کسب و کار رایگان
ارائه خدمات رایگان به عنوان یک استراتژی برای بازاریابی و جذب مشتری به کار می‌رود. این مدل دارای سه دسته‌ی مختلف است.
- پیشنهاد رایگان بر اساس پلتفرم‌های چند وجهی بر پایه تبلیغات.
- خدمات مقدماتی رایگان به همراه خدمات تکمیلی انتخابی پولی (فریمیوم).
- مدل طعمه و شکار (ارائه یک پیشنهاد رایگان یا ارزان قیمت جهت ترغیب مشتریان برای خرید بعدی)
الگوی رایگان بر اساس تبلیغات، به زبان مدل کسب و کار، شکل خاصی از الگوی پلتفرم چندوجهی است.
مدل کسب و کار باز
مدل کسب و کار باز، راهی برای تبادل دانش از خارج به داخل و از داخل به خارج شرکت‌هاست. در این مدل کسب و کاری پیشنهاد می‌شود مرزهای سازمانی برای ورود و خروج دانش باز باشند.
خارج به داخل: بهره برداری از ایده‌های بیرونی در درون شرکت.
داخل به خارج: ارائه ایده‌ها یا سرمایه‌های بدون استفاده داخل شرکت به طرف‌های بیرونی.
در مقاله بعدی به توضیح 6 تکنیک طراحی مدل کسب و کار (بینش مشتری، ایده پردازی، تفکر تصویری، نمونه‌سازی، قصه‌گویی و تکنیک سناریو) خواهیم پرداخت.
مقالات مرتبط:
بوم مدل کسب و کار چیست و چگونه باید آن را طراحی کرد؟
انواع تکنیک‌های طراحی بوم مدل کسب و کار